Muzeum zostało otworzone w lipcu 2010 r. i od tej pory służy turystom, którzy poznają nie tylko historię młynarstwa, ale także mogą prześledzić skomplikowany proces mielenia zboża. Mogą także prześledzić interesujące dzieje tego budynku wraz z najbliższym otoczeniem.
Historia Ustrzyckiego Młyna…
Powstał on w 1925 r. i przeznaczony był przede wszystkim do produkcji wysokogatunkowej białej mąki, wówczas znacznie droższej niż powszechnie używana mąka razowa. W historii dzisiejszego Muzeum istotną rolę odegrało zakończenie II Wojny Światowej. Wtedy całkowicie zmienił się kształt granicy wschodniej, a Ustrzyki wraz z okolicznymi terenami znalazły się w granicach ZSRR. Dopiero w 1951 r. na mocy ustawy o wymianie terenów przygranicznych ta część Bieszczadów – 480 km kwadratowych – została zwrócona Polsce, w zamian za tzw. „Kolano Bugu”.
Budynek młyna w dobrym stanie przetrwał wojnę i sześcioletnią przynależność do Związku Radzieckiego. Jednak, kiedy do Ustrzyk przybyli nowi osadnicy, nie zastali w młynie ani jednej maszyny. Z tego powodu zakład ten miał dwuletnią przerwę, podczas której kompletowano urządzenia niezbędne do wznowienia pracy. Przywieziono wówczas wyposażenie z jakiegoś niezidentyfikowanego młyna – najprawdopodobniej z Pomorza, o czym może świadczyć konstrukcja drewniana oparta na sośnie wejmutce rosnącej na północy Polski – i od roku 1953 wznowiono mielenie zboża.
W porównaniu z okresem przedwojennym zmienił się system napędu, ponieważ wprowadzono silnik spalinowy, który po dziewięciu latach został zastąpiony dwoma silnikami elektrycznymi pracującymi do czasu zamknięcia młyna, co nastąpiło w roku 2007.
Muzeum Młynarstwa i Wsi w Ustrzykach Dolnych jest jedynym muzeum w Polsce dającym możliwość poznania kompletnych linii służących do czyszczenia i mielenia zboża w młynach z nowoczesnym napędem. Zwiedzającym udostępniono 1100 m kwadratowych na czterech kondygnacjach.
W ramach stałej ekspozycji prezentowane są maszyny pochodzące z XIX w. Stulecie to określono „wiekiem pary i elektryczności”, ze względu na olbrzymi postęp techniczny, który wówczas nastąpił. Chociaż o tym fakcie pamiętamy wszyscy, to jednak niewielu z nas zdaje sobie sprawę z tego, jak wielki krok uczyniło w tym czasie młynarstwo odchodząc od kamieni młyńskich oraz silników wiatrowych i wodnych. W pełni można to sobie uzmysłowić w Muzeum oglądając maszyny wymyślone w tym czasie na potrzeby młynarstwa parowego.
Najbardziej znaczącym zabytkiem znajdującym się w zbiorach Muzeum jest gniotownik walcowy pochodzący z lat trzydziestych XIX w. Pierwsze takie urządzenie pojawiło się dopiero w 1815 r., a więc to znajdujące si w Ustrzykach Dolnych należy do najstarszych nie tylko w Polsce, ale także w Europie.
Uzupełnienie ekspozycji wewnętrznej stanowi wystawa plenerowa. Wokół budynku Muzeum można oglądać liczne urządzenia i maszyny służące do uprawy ziemi, czyszczenia i młócenia zboża oraz mielenia ziarna. Wszystkie te urządzenia były wykorzystywane w gospodarstwach wiejskich w XIX i XX wieku.
Godziny otwarcia Muzeum Młynarstwa i Wsi:
Codziennie w godz. 10:00 – 18:00.
Istnieje także możliwość zwiedzania o innej porze po wcześniejszym ustaleniu z właścicielami pod nr. tel. 13 461 1312 albo 607 477 110.
Bilety wstępu:
•normalny 9,80 zł
•ulgowy – 7,50 zł (po ukazaniu dokumentu upoważniającego do zniżki)
•grupy zorganizowane (min. 10 osób) – 7,50 zł
Koszt przewodnika: 25 zł.
