4.6 C
Ustrzyki Dolne
poniedziałek, 2 grudnia, 2024
Strona głównaTurystykaGaleria Synagoga w Lesku

Galeria Synagoga w Lesku

Lesko jest jednym ze starych, historycznych grodów malowniczo położonym na wzgórzach nad rzeką San w południowo-wschodnim zakątku Polski zwanym Bieszczadami. Oprócz ludności polskiej osiedlały się tu również (od początku XVI wieku) rodziny żydowskie. W 1930 roku stanowiły ponad 10% ogółu mieszkańców w regionie i prawie 60% w miasteczkach. Po czterystu latach obecności, odeszli nagle w latach II wojny światowej. Pozostały po nich w Lesku synagoga i kirkut.
SYNAGOGA powstała prawdopodobnie w połowie XVII wieku, chociaż niektórzy datują jej powstanie na początek XVIII wieku. Jest jednonawowa, zbudowana z otoczaków rzecznych, kamienia ciosanego i cegły. W poważnym stopniu zniszczona podczas ostatniej wojny, została w latach 1960-1963 gruntownie odrestaurowana.
Niestety, wystrój wnętrza nie zachował się, chociaż sama jego architektura zachwyca manierystycznym bogactwem form. Na ścianie wschodniej znajduje się ołtarz, będący uproszczoną kopią ołtarza z synagogi Złotej Róży we Lwowie. W ścianie jest szafa ołtarzowa Aron ha-Kodesz, w której przechowywano ręcznie spisany na pergaminie Pięcioksiąg Mojżesza – Torę Rodał. Przed Aron ha-Kodesz paliło się wieczne światło. Pionowa płaszczyzna ścian leskiej synagogi przedzielona jest dwoma gzymsami. Pomiędzy nimi płaskie, półkoliście sklepione wnęki, w których wpisane były cytaty z Tory. Płaszczyzny ponad drugim gzymsem między oknami, były zapewne pokryte malowidłami. Z przedsionka do sali modlitewnej wchodzi się przez żelazne, kute drzwi, osadzone w kamiennym portalu. Przy ścianie zachodniej znajduje się piętrowa przybudówka. Z sali na piętrze, przez specjalne okienka, kobiety miały podgląd na salę modlitewną, do której wstęp dla nich był wzbroniony. Ściany szczytowe synagogi posiadają ozdobne, niemal pałacowe zwieńczenia w postaci kamiennych wazonów. W połowie XIX wieku szczyty te zostały przebudowane, ale w czasie ostatniej restauracji, przywrócono im pierwotny wygląd.
W elewacji zewnętrznej ściany zachodniej, umieszczony jest wizerunek Tablic Mojżeszowych, a pod nimi w obramowaniu, hebrajski napis będący cytatem z Biblii:
„O, jakimże lękiem napawa to miejsce! Nic tu innego, tylko dom Boży”.
Przy południowo-zachodnim narożniku synagogi, znajduje się okrągła wieża, która wskazuje na obronny charakter budowli, natomiast w jej dolnej części, w lochu znajdowało się więzienie dla Żydów.
Od ostatniego remontu obiekt wiele stracił na walorach estetycznych. Odpadł tynk ze ścian zewnętrznych, wypaczyły się i przegniły framugi okien, sypią się ściany i sufity w sali głównej i innych pomieszczeniach. Każdy kolejny rok powoduje coraz większe zniszczenia.
Chcielibyśmy uratować leską synagogę – jedyny w tak dobrym stanie zachowany zabytek kultury żydowskiej w Bieszczadach. Część prac remontowych już wykonano: pokrycie dachu blachą miedzianą, przebudowano attykę oraz wzmocniono przypory podtrzymujące obiekt.
Obecnie w głównej części budynku znajduje się sala wystawowa Galerii Sztuki Bieszczadzkiego Domu Kultury w Lesku. Oficjalną działalność wystawienniczą w budynku synagogi liczymy od 1978 roku z inicjatywy ówczesnego dyrektora domu kultury Andrzeja Potockiego. Pierwsza wystawa twórców bieszczadzkich w synagodze odbyła się w 1977 roku. Powstanie galerii zbiegło się z powstaniem Bieszczadzkiej Grupy Twórców przy Bieszczadzkim Domu Kultury w Lesku. Od tego czasu w galerii sztuki SYNAGOGA w okresie letnim odbywają się wystawy twórców związanych z Bieszczadami. Synagoga przyciąga turystów którzy chcą obejrzeć historyczny budynek jak też mają możliwość zobaczenia twórczości artystów bieszczadzkich. Na początku działalności galerii prace wystawiało kilkunastu twórców, obecnie jest to ponad 80 osób, setki prac artystycznych, a w każdej bieszczadzka nuta, szczypta nostalgii, marzeń, wspomnień, przeżyć. Coroczne wystawy mają tytuł “Bieszczadzkie zadumania…” Na wystawie można zobaczyć prace wykonane przez profesjonalistów i amatorów, przedstawicieli wszystkich dziedzin twórczości: malarstwo, rzeźba, rysunek, grafika, ceramika, fotografia, rękodzieło, biżuteria artystyczna, itp.

 

Źródło i więcej informacji: Galeria Sztuki Synagoga
- Reklama -
- Reklama -

POPULARNE

X